ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Ο λόγος είναι μια μοναδική, πολύπλοκη κινητική δραστηριότητα μέσω της οποίας τα άτομα αποκρίνονται και εκφράζουν σκέψεις και συναισθήματα. Μέσω του λόγου και της ομιλίας το παιδί θέτει τα θεμέλια της επικοινωνιακής του ανάγκης, αλλά και της ένταξης του στο κοινωνικό σύνολο, τόσο μέσα στα πλαίσια της οικογένειας όσο και στο πλαίσιο του σχολείου.

Ωστόσο υπάρχουν κάποια αναπτυξιακά ορόσημα και δεξιότητες τα οποία κατακτιούνται μέσα σε ένα ηλικιακό εύρος 0-5 ετών, χωρίς αυτό όμως να αποτελεί χρονική δέσμευση, καθώς κάθε παιδί είναι διαφορετικό και ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης.

Ποια είναι τα στάδια της εξέλιξης του λόγου και της ομιλίας;

0-6 μηνών

Η φυσιολογική ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας ενός παιδιού ξεκινάει ήδη από τη βρεφική ηλικία, στο προλεκτικό στάδιο, όταν δηλαδή το παιδί εντοπίζει και γυρνά το κεφάλι του σε ήχους, καθώς επίσης αλληλεπιδρά με κλάμα ή γέλιο ανάλογα με την επιθυμία του. Αναγνωρίζει και εξερευνεί γνωστά αντικείμενα, επαναλαμβάνει ήχους που ακούει και ξεκινάει να παράγει τους πρώτους ήχους σαν μουρμουρητό.

7-12 μηνών

Σε αυτή την ηλικία το βρέφος ανταποκρίνεται στο άκουσμα του ονόματος του, αντιλαμβάνεται βασικές εντολές ενός σκέλους και κατανοεί τις έννοιες “ναι” και “όχι”. Παράγει τις πρώτες του λέξεις, συνήθως μαμά-μπαμπά, και αναζητά με τα χέρια του αντικείμενα. Εκφράζει με χειρονομίες όταν δεν θέλει κάτι και μιμείται άτομα και εκφράσεις στο παιχνίδι του.

13-18 μηνών

Το παιδί ξεκινά να κατονομάζει γνωστά αντικείμενα και οικεία πρόσωπα, με το εκφραστικό του λεξιλόγιο να περιλαμβάνει 3-20 λέξεις. Αντιλαμβάνεται και δείχνει βασικά μέρη του σώματος. Επικοινωνεί εξωλεκτικά για να δηλώσει αυτό που θέλει ή να χαιρετήσει, με φωνήματα και χειρονομίες.

19-24 μηνών

Σε αυτή τη χρονολογική ηλικία το παιδί μπορεί να αντιληφθεί την επιλογή μεταξύ δύο αντικειμένων, καθώς και να αναγνωρίσει κάποια σχήματα και χρώματα. Παράγει φράσεις με δύο λέξεις, ζητάει πράγματα με απλές λέξεις και απαντάει σε απλά διατυπωμένες ερωτήσεις.

Εκδηλώνει ότι του αρέσει η συνύπαρξη με άλλα άτομα, μιμείται τη συμπεριφορά των μεγαλύτερων και στέλνει φιλάκια.

2-3 ετών

Πλέον ακολουθεί εντολές με δύο σκέλη, ταξινομεί και ταυτίζει αντικείμενα σύμφωνα με το χρώμα και μέγεθος. Συμμετέχει σε συμβολικό και ομαδικό παιχνίδι με τη χρήση αντικειμένων κρατώντας τη σειρά του. Εκφέρει τουλάχιστον 200 λέξεις και φράσεις δυο-τριών λέξεων χρησιμοποιώντας αντωνυμίες (εγώ, εσύ), αρνήσεις (δεν, μη) και ερωτήσεις (τι; γιατί).

3-4 ετών

Εκφέρει προτάσεις και περιγράφει μια εικόνα με τουλάχιστον 4 λέξεις, ενώ μπορεί να μιλάει σε αόριστο χρόνο και πληθυντικό αριθμό στο λόγο του. Συχνή είναι η χρήση επιθέτων, η μέτρηση με δάχτυλα μέχρι το 10 και η απόκριση με “Ευχαριστώ και Παρακαλώ”.

4-5 ετών

Η ομιλία του παιδιού είναι σχεδόν πλήρως κατανοητή από αγνώστους, ενώ έχει τη δυνατότητα να διηγείται μια ιστορία. Συνεργάζεται αρμονικά σε ομάδες και τηρεί τη σειρά του. Αποκτά καλύτερη αντίληψη του χρόνου και δίνει οδηγίες (π.χ για τον τρόπο λειτουργίας ενός παιχνιδιού).

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΈΑ

Σημαντικό στοιχείο στην επικοινωνία μεταξύ παιδιού και γονέα αποτελεί ο τρόπος που του απευθυνόμαστε. Αποφύγετε την μορουδίστικη ομιλία όσο χαριτωμένο και αν είναι. Κατονομάστε αντικείμενα που τραβούν το ενδιαφέρον του παιδιού χωρίς όμως να απαιτείται από εκείνο να επαναλαμβάνει κάτι που μόλις έμαθε. Ακόμη, εμπλουτίστε το γλωσσικό περιβάλλον του με βιβλία και παιχνίδια από τα οποία μπορεί να αντλήσει πληροφορίες, εφαρμόστε αργό ρυθμό ομιλίας και δημιουργήστε ευκαιρίες να αλληλοεπιδράσετε, μέσω του παιχνιδιού ή άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων (όπως φαγητό ή μπάνιο).

Ένας γονιός θα χρειαστεί την συμβολή του λογοθεραπευτή όταν προβληματίζεται για το στάδιο γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού του. Η Λογοθεραπεία καλό είναι να ξεκινάει το συντομότερο δυνατό, καθώς η πρώιμη παρέμβαση αυξάνει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας και μειώνει το χρόνο αποκατάστασης.

Μαργαρίτη Αφροδίτη

Λογοθεραπεύτρια